Historia
Początki rolnictwa biodynamicznego sięgają lat dwudziestych ubiegłego stulecia. Dr Rudolf Steiner, austriacki filozof, malarz i przyrodnik, zainspirowany dziełem Goethego „Metamorfoza roślin”, wygłosił w dniach 7-16 czerwca 1924 r. w Koberwitz (obecnie Kobierzyce pod Wrocławiem) cykl ośmiu wykładów, na których przedstawił licznie zebranym właścicielom ziemskim swoją wizję rolnictwa. Stenogramy tych wykładów, zebrane w formie książki „Kurs rolniczy”, zainicjowały rozwój rolnictwa biodynamicznego na całym świecie.
W swoich wykładach Steiner z wielką przenikliwością udzielał odpowiedzi na pytania, które w skali globalnej pojawiły się znacznie później. Wskazywał na czynniki zagrażające środowisku człowieka i rolnictwu takie jak: degeneracja materiału siewnego, obniżenie jakości żywności, wzrost cen energii, niedobór surowców i degradacja gleb na skutek erozji i zanieczyszczeń chemicznych.
Biodynamiczna interpretacja przyrody podkreśla zależność Ziemia – Człowiek – Kosmos oraz zakłada obecność pewnych sił w materii. Uważa się również, że za pośrednictwem określonych preparatów i działań człowiek może te siły aktywizować, dzięki czemu zwiększa się biologiczna sprawność gleby i następuje poprawa jakości ziemiopłodów.
Ruch biodynamiczny był pierwszą zorganizowaną inicjatywą w dziedzinie rolnictwa, prezentując jego alternatywną wizję. Rolnicy biodynamiczni stali się także pionierami na skalę światową w dziedzinie ochrony znaków towarowych (nie tylko artykułów luksusowych), lecz także podstawowych artykułów żywnościowych, takich jak produkty zbożowe, warzywa, owoce, artykuły mleczarskie i produkty mięsne. W 1932 r. w monachijskim urzędzie patentowym zostało zastrzeżone imię greckiej bogini płodności Demeter jako znak towarowy dla produktów rolnictwa biodynamicznego.
Już podczas historycznego zgromadzenia w Kobierzycach w czerwcu 1924 r. zawiązało się doświadczalne koło rolników biodynamicznych, wydające biuletyn wewnętrzny, który w roku 1930 r. przekształcono w miesięcznik „Demeter”.
W roku 1925, w Dornach koło Bazylei (Szwajcaria) powstał pierwszy ośrodek antropozoficzny – Goetheanum, w którym od początku jego działalności do dziś są prowadzone badania z zakresu biodynamiki.
W 1927 r. w celu organizacji zbytu produktów z gospodarstw biodynamicznych zawiązano spółdzielnię Demeter. Wprawdzie przedsięwzięcie to istniało tylko trzy lata, ale już w 1932 r. powstała nowa organizacja – związek gospodarczy Demeter.
Biodynamiczna koncepcja rolnictwa znalazła zwolenników nie tylko wśród uczestników kursu w Kobierzycach. Wkrótce w ich ślady poszli inni rolnicy z Niemiec, a także Szwajcarii, Austrii, Włoch i Anglii.
W Polsce Stanisław Karłowski, senator II Rzeczpospolitej, rozpoczął stosowanie metody biodynamicznej w 1930 r. w swoim 1716 hektarowym majątku w Szelejewie (powiat gostyński, województwo wielkopolskie) i uzyskał bardzo dobre wyniki. Starał się tę metodę upowszechniać zakładając Zespół Pracy Rolników i Ogrodników; organizował również kursy w Szelejewie i wydawał broszury instruktażowe. W 1938 r., jego staraniem, powstało Towarzystwo Krzewienia Zasad Życia i Gospodarki Zgodnie z Przyrodą, z siedzibą w Poznaniu, którego organem prasowym było pismo „Biologia i Życie”.
Karłowski był autorem licznych prac popularnonaukowych. Do najbardziej znanych należą: „Praktyczne wskazówki zastosowania metody biologiczno-dynamicznej na roli i w ogrodzie” (Szelejewo 1934), „Dżdżownica” (Poznań 1935), „Działanie preparatów metody biologiczno-dynamicznej” (Poznań 1935), „Organizacja kompostowania surowców” (Poznań 1937), „Biologia gleby w praktyce rolniczej” (Poznań 1939). Publikacje te zachowują do dzisiaj swoją wartość jako źródło wiedzy z zakresu rolnictwa biodynamicznego.
Dobrze zapowiadające się inicjatywy Stanisława Karłowskiego zniweczył wybuch II wojny światowej. Wkrótce został aresztowany przez Niemców i wraz z grupą zasłużonych obywateli miasta Gostynia był przetrzymywany jako zakładnik. W dniu 21 października 1939 r. wszystkich rozstrzelano na miejskim rynku.
W okresie panowania narodowego socjalizmu w Niemczech rolnictwo biodynamiczne zostało bardzo ograniczone (1936), a następnie całkowicie zakazane (1941).
Idea rolnictwa biodynamicznego odrodziła się w Polsce dopiero wiele lat po wojnie. W roku 1960 inż. Julian Osetek wprowadził metodę biodynamiczną w swoim trzyhektarowym gospodarstwie w Nakle nad Notecią. Przez wiele lat pracował w osamotnieniu, nie znajdując naśladowców. Szersze zainteresowanie rolnictwem biodynamicznym pojawiło się dopiero w latach osiemdziesiątych XX wieku, gdy w propagowanie tej metody włączył się prof. Mieczysław Górny z SGGW w Warszawie.
Wkrótce dołączyli do nich inni, zarówno naukowcy, jak i praktycy, w tym Zbigniew Kędzia z Michałowa koło Gostynia. Kursy rolnictwa biodynamicznego, które odbyły się w latach osiemdziesiątych (1985-1989) zaowocowały powołaniem do życia w 1989 r. Stowarzyszenia Producentów Metodami Ekologicznymi EKOLAND. Wielu rolników należących do tej organizacji stosowało metody rolnictwa biodynamicznego.
Stowarzyszenie
DEMETER-POLSKA
Adres biura:
Juchowo 54A
78-446 Silnowo
tel +48 603 073 323